Tiếng Thụy Điển có nguồn gốc từ ngôn ngữ miền Bắc nước Đức và là ngôn ngữ chính thức của Thụy Điển sau này.Tiếng Thụy Điển là hậu duệ của ngôn ngữ Na Uy cổ cũng như có họ hàng gần với tiếng Na Uy và Đan Mạch, nó hiện có số lượng người sử dụng lớn nhất trong số các ngôn ngữ Bắc Đức.
1.Nguồn gốc tiếng Thụy Điển
Tiếng Thụy Điển có nguồn gốc từ ngôn ngữ miền Bắc nước Đức và là ngôn ngữ chính thức của Thụy Điển sau này.Tiếng Thụy Điển là hậu duệ của ngôn ngữ Na Uy cổ cũng như có họ hàng gần với tiếng Na Uy và Đan Mạch, nó hiện có số lượng người sử dụng lớn nhất trong số các ngôn ngữ Bắc Đức.
Một số đặc điểm điển hình của tiếng Thụy Điển bao gồm thứ tự từ tiêu chuẩn trong đó động từ đứng thứ hai (như trong hầu hết các ngôn ngữ Đức), hai giới tính ngữ pháp (phổ biến và ngoại ngữ, sử dụng mạo từ en và ett), không có sự thay đổi trong dạng động từ theo đại từ, tính từ phụ thuộc. về giới tính, số lượng và tính xác định, và những gì một số có thể coi là một bài hát riêng biệt.
Tiếng Thụy Điển cũng đáng chú ý với âm sj riêng biệt của nó. Như trong hầu hết các ngôn ngữ khác, từ tiếng Thụy Điển thuộc một trong chín loại từ: danh từ, số từ, động từ, đại từ, tính từ, trạng từ, liên từ, giới từ và xen kẽ.
Tiếng Thụy Điển theo phát âm và cách viết Thụy Điển là : svenska
2. Nơi sử dụng tiếng Thụy Điển
Tiếng Thụy Điển không chỉ được nói ở Thụy Điển. Phần Lan có dân số nói tiếng Thụy Điển chỉ dưới 300.000 người, nhóm này lấy tiếng Thụy Điển là tiếng mẹ đẻ. Sau một cuộc cải cách giáo dục vào những năm 1970, cả tiếng Thụy Điển và tiếng Phần Lan đều trở thành môn học bắt buộc ở trường học ở Phần Lan, có nghĩa là những người Phần Lan sử dụng tiếng Phần Lan là tiếng mẹ đẻ vẫn phải học tiếng Thụy Điển ở trường.
Ngoài ra còn có nhiều người Mỹ có nguồn gốc Thụy Điển. Nhiều tổ tiên của họ đã đến Hoa Kỳ trong cuộc di cư của người Thụy Điển vào thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, khi khoảng 1,3 triệu người Thụy Điển rời Thụy Điển (vào thời điểm đó khoảng 20% dân số Thụy Điển) do dân số tăng, thiếu đất trồng trọt tốt. , mất mùa và đói kém. Khu vực Småland, nơi điều kiện vào thời điểm đặc biệt ảm đạm, đã trở thành trung tâm của làn sóng di cư.
Nhiều người trong số những người di cư đã định cư ở Minnesota, Illinois, Iowa và Wisconsin, với Minnesota hiện là bang có hầu hết cư dân là người gốc Thụy Điển (9,6% dân số tính đến Điều tra dân số Hoa Kỳ năm 2005). – bộ tiểu thuyết Utvandrarna The Emigrants của Vilhelm Moberg, được coi là một trong những tác phẩm hay nhất của văn học Thụy Điển.
Hai bộ phim dựa trên bộ truyện đã được phát hành vào những năm 70, và những cuốn sách cũng là nền tảng của Kristina från Duvemåla – một vở nhạc kịch năm 1995 của các cựu thành viên ABBA Benny Andersson và Björn Ulvaeus.
3.Những thông tin thêm vế số lượng sử dụng tiếng Thụy Điển trên thế giới
Ngày nay, hơn nửa triệu người Thụy Điển bản địa sống ở nước ngoài. Kể từ khi Thụy Điển gia nhập Liên minh Châu Âu vào năm 1995, việc di chuyển tự do đã giúp người Thụy Điển dễ dàng định cư ở các nước Châu Âu khác.
Về số lượng, hầu hết người Thụy Điển sống ở nước ngoài sống ở Hoa Kỳ, tiếp theo là Vương quốc Anh, Na Uy và Tây Ban Nha. Mặc dù rất khó để xác định con số chính xác, hơn 100.000 người Thụy Điển được cho là đang cư trú ở London.
Nếu đúng, điều này có thể khiến London trở thành thành phố lớn thứ 8 của Thụy Điển vào thời điểm hiện tại.
Tiếng Thụy Điển, trong khi thống nhất và được tiêu chuẩn hóa ở dạng nói và viết, có nhiều phương ngữ khu vực.
Nó có giai điệu riêng và thường là một số từ cụ thể theo vùng. Đặc biệt, vùng Skåne có một phương ngữ riêng biệt mà một số nhà ngôn ngữ học lịch sử cho rằng ban đầu là một phương ngữ miền đông Đan Mạch. Tuy nhiên, do ảnh hưởng hiện đại từ tiếng Thụy Điển tiêu chuẩn, nó hiện được coi là một phương ngữ miền nam Thụy Điển.
Theo thống kê mới nhất từ Platz.se , tính đến ngày hôm nay Thuỵ Điển đang có 202 335 ca nhiễm , số người chết đã lên đến 6357 người và 181 người phải nhập viện.
Nếu tính tỉ lệ nhiễm bệnh trên tổng dân số 10 triệu người thì 2% dân số Thuỵ Điển đã nhiễm Covid-19.
Điều này cho thấy việc chủ quan trong công tác phòng chống lây nhiễm Virus Vũ Hán của chính phủ Thuỵ Điển đã khiến cho người dân phải trả giá đắt.
Giờ đây có vẻ như các chức trách Thuỵ đã thay đổi suy nghĩ và buộc phải siết vội các biện pháp thắt chặt xã hội nhằm ngăn cản bước tiến của tình trạng lây nhiễm trong cộng đồng đang ngày càng tăng.
Thụy Điển, quốc gia từng từ chối phong tỏa trong thời gian xảy ra làn sóng Covid-19 đầu tiên, giờ đây có vẻ như đã thay đổi suy nghĩ. Thay đổi này thể hiện qua việc Thụy Điển đang triển khai hàng loạt biện pháp chặt chẽ để ứng phó với làn sóng thứ hai của đại dịch.
Trong cuộc họp báo hôm thứ Hai, Thụy Điển tuyên bố sẽ không cho phép tụ tập quá 8 người ở nơi công cộng – một sự dịch chuyển lập trường của quốc gia vốn dĩ dựa vào các biện pháp tự nguyện và hướng dẫn kể từ khi đại dịch xuất hiện.
Thủ tướng Thụy Điển Stefan Lofven công bố giới hạn mới về tụ tập nói trên, hạ từ giới hạn trước đây là 50 người (hoặc 300 người đối với một số sự kiện văn hóa và thể thao). Động thái này cho thấy Thụy Điển sẵn sàng áp dụng các biện pháp quyết liệt hơn nữa để ngăn sự lây lan của virus corona.
“Đây là quy định mới cho toàn thể xã hội”, ông Lofven phát biểu tại một cuộc họp báo. “Đề nghị không tới các phòng gym, thư viện hay tổ chức tiệc tối. Hãy hủy hết những hoạt động đó”.
Lệnh cấm mới sẽ có hiệu lực từ ngày 24/11 và dự kiến kéo dài trong 4 tuần. Tuyên bố của Thủ tướng Lofven đánh dấu một bước ngoặt trong phương pháp chống dịch của Thụy Điển – quốc gia từng thu hút sự chú của cả thế giới vì nhất quyết không phong tỏa khi làn sóng Covid-19 đầu tiên xuất hiện ở châu Âu vào mùa xuân năm nay.
Ở thời điểm đó, thay vì phong tỏa, Thụy Điển chỉ khuyến cáo người dân thực hiện những biện pháp như tăng cường vệ sinh cá nhân, giãn cách xã hội, và làm việc tại nhà nếu có thể. Hầu hết các trường học, cơ sở kinh doanh, quán bar, nhà hàng và quán café khi đó vẫn mở cửa. Dù đối mặt với một số ý kiến chỉ trích của cộng đồng quốc tế, Chính phủ Thụy Điển vẫn bảo vệ cách làm như vậy, nói rằng đó là cách để cân bằng giữa an toàn công cộng và bảo vệ nền kinh tế.
Tuy nhiên, cũng giống như phần còn lại của châu Âu, Thụy Điển không miễn nhiễm với làn sóng Covid-19 thứ hai, sau một thời gian bệnh dịch tạm lắng trong mùa hè. Tốc độ lây nhiễm gia tăng trở lại buộc Chính phủ Thụy Điển phải thay đổi phương pháp chống dịch. Tuần trước, nước này tuyên bố cấm bán rượu trong các quán bar và nhà hàng sau 10 giờ tối kể từ ngày 20/11.
Bộ kit tự xét nghiệm Covid 19 đã được sử dụng ở Thụy Điển
Số liệu của Chính phủ Thụy Điển cho thấy số ca nhiễm hàng ngày bắt đầu tăng từ đầu tháng 10 và số ca nhập viện bắt đầu tăng vài tuần sau đó. Đầu tháng 11, số ca tử vong hàng ngày bắt đầu chạm ngưỡng hai con số.
Con số này lớn hơn nhiều so với tổng số ca nhiễm của các nước láng giềng như Đan Mạch (63.847 ca, theo số liệu của Đại học Johns Hopkins), Phần Lan (19.419 ca), và Na Uy (29.514 ca). Nhưng cũng cần nói thêm rằng, dân số của những nước này chỉ bằng khoảng một nửa so với 10 triệu người của Thụy Điển.
Dù vậy, tỷ lệ tử vong vì Covid-19 bình quân đầu người ở Thụy Điển vẫn cao hơn nhiều so với mức của các nước láng giềng, theo số liệu của Trung tâm Phòng ngừa và kiểm soát bệnh dịch châu Âu (ECDPC).
Các nước láng giềng của Thụy Điển tỏ ra dè chừng với chủ trương chống dịch thiếu chặt chẽ trước đây của nước này, không cho Thụy Điển tham gia vào một khu vực tự do đi lại ở vùng Scandinavia trong mùa hè năm nay sau khi các biện pháp hạn chế được dỡ bỏ.
Na Uy là quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất ở khu vực Bắc Âu bởi virus corona mới, xét về số lượng ca bệnh được xác nhận là covid-19.
Việc xử lý virus cũng khác nhau đôi chút giữa các quốc gia Bắc Âu, điều đã được ghi nhận và dẫn đến một cuộc thảo luận về cách tốt nhất để chống lại sự lây nhiễm.
Bản đồ địa lý các nước Bắc Âu
Đan Mạch
Trường hợp đầu tiên tại Đan Mạch được xác nhận vào ngày 27 tháng 2, khi nhà báo Đan Mạch Jakob Tage Ramlykke được xác nhận bị nhiễm bệnh.
Bộ Ngoại giao ra khuyến cáo công dân nước mình không nên đi ra nước ngoài nếu không thật sự cần thiết. Tất cả công dân Đan Mạch từ khắp nơi trên thế giới cũng được mời trở về nhà.
Vào ngày 14 tháng 3, chính phủ nước này lần đầu tiên trong các nước Bắc Âu và cũng là quốc gia người đầu tiên ở châu Âu phong tỏa biên giới. Giao thông hàng không, phà và xe lửa cũng đã bị dừng một phần.
Cơ quan Y tế Công cộng Ủy ban Y tế Quốc gia đã gọi quyết định đóng cửa ranh giới của “một quyết định chính trị”.
Tất cả các trường học và đại học đóng cửa trong hai tuần, cho đến ngày 12 tháng Tư.
Người dân được khuyến khích đạp xe khoảng cách ngắn hơn và tránh giao thông công cộng trong giờ cao điểm.
Cấm tụ tập đám đông hơn 10 người. Lệnh cấm cũng được áp dụng cho các sự kiện riêng tư như sinh nhật và đoàn tụ gia đình. Các nhà hàng, quán cà phê và một số cửa hàng nhỏ cũng đã đóng cửa.
Gần đây, họ đã thay đổi chiến lược và bắt đầu cho xét nghiệm nhiều hơn với các ca bị nghi lây nhiễm Corona Vũ Hán.
Phần Lan
Trường hợp đầu tiên được xác nhậntại Phần Lan là một nữ du khách Trung Quốc được xác nhận tại Lapland vào cuối tháng 1, đây là trường hợp đầu tiên nhiễm corona Vũ Hán ở các nước Bắc Âu.
Sau đó Bộ Ngoại giao ra khuyến cáo công dân nước mình không nên đi ra nước ngoài nếu không thật sự cần thiết. Nhân viên y tế đã được ban lệnh cấm đi du lịch.
Hạn chế tụ tập hơn 10 người là một trong nhiều quyết định về những chế tài mà chính phủ Phần Lan đưa ra vào ngày 16 tháng 3. Chính quyền cũng ra lệnh cấm đến thăm người già và bệnh tật tại các viện dưỡng lão và cơ quan y tế.
Các trường và trường đại học bắt buộc đóng cửa và chuyển sang giáo dục từ xa. Bảo tàng thành phố và nhà nước, nhà hát và thư viện cũng đã đóng cửa. Chính quyền cũng khuyến cáo người dân không nên đến các trung tâm mua sắm lớn.
Trường mầm non vẫn mở nhưng phụ huynh có thể con cái được ở nhà để tự chăm sóc.
Biên giới của Phần Lan cũng bị đóng cửa trong tuần này. Quyết định có hiệu lực đến giữa tháng Tư.
Island
Trường hợp đầu tiên tại Island hay còn gọi IceLand – Băng đảo được xác nhận vào ngày 28 tháng 2. Cả ba công dân IceLand này đã đi nghỉ ở miền bắc Italy, theo hãng tin Reuters.
Người dân Iceland được khuyên không nên đi du lịch nước ngoài. Công dân Iceland cũng được kêu gọi trở về nhà.
Cấm các sự kiện được tổ chức như hội nghị, buổi hòa nhạc và các sự kiện thể thao, nơi tập trung hơn 100 người.Lệnh này cũng bao gồm đám tang, đám cưới và các cuộc tụ họp tôn giáo khác.
Các trường cao đẳng và đại học đóng cửa và đang tổ chức giáo dục từ xa.
Các trường tiểu học, trung học và trường mầm non vẫn được phép dạy, với điều kiện là việc giảng dạy diễn ra trong các nhóm nhỏ được tách ra càng xa càng tốt. Tòa nhà trường học cũng nên được làm sạch hoặc khử trùng sau mỗi ngày.
Tất cả các tàu đến nước ngoài từ nước ngoài phải cung cấp cho Cảnh sát biển một giấy chứng nhận sức khỏe đặc biệt cho corona Vũ Hán.
Nauy
Trường hợp đầu tiên được xác nhận vào ngày 26 tháng 2. Người nhiễm bệnh trước đây đã từng đến Trung Quốc, Viện Y tế Quốc gia cho biết.
Bộ Ngoại giao ra khuyến cáo công dân nước mình không nên đi ra nước ngoài nếu không thật sự cần thiết. Tất cả công dân Nauy khi trở về nhà đều bị cách ly trong 14 ngày.
Sân bay và cảng đã bị đóng cửa. Chỉ có công dân Na Uy mới có thể vào được nước này.
Kể từ ngày 16 tháng 3, các trường mầm non, trường học và đại học của đất nước đã bị đóng cửa. Trường hợp ngoại lệ được thực hiện cho trẻ em có cha mẹ làm việc trong chăm sóc sức khỏe. Nhân viên y tế cũng đã nhận được lệnh cấm du lịch.
Các sự kiện công cộng với hơn 500 người bị hủy bỏ. Tiệm làm tóc, tiệm massage, hình xăm và các hoạt động tương tự đã đóng cửa. Tất cả các môn thể thao có tổ chức cũng bị hủy bỏ.
Người dân được khuyến khích làm việc tại nhà nếu có thể và nếu có thể cũng tránh tham gia giao thông công cộng như xe bus , tàu điện.
Kể từ ngày 15 tháng 3, chính phủ đã thông qua một quy định có thể cấm lưu trú trong các khu nhà và tài sản giải trí bên ngoài đô thị của chính họ.
Thụy Điển
Trường hợp đầu tiên được phát hiện và xác nhận tại Vùng Jönköping vào ngày 31 tháng 1. Trường hợp dương tính đầu tiên là một phụ nữ đã du lịch đến Vũ Hán Trung Quốc.
Bộ Ngoại giao ra khuyến cáo công dân nước mình không nên đi ra nước ngoài nếu không thật sự cần thiết.
Cơ quan Y tế Công cộng mời người Thụy Điển cũng giới hạn việc đi lại trong nước – đặc biệt là đến các thành phố lớn.
Đám đông hơn 500 người bị cấm.
Các trường cao đẳng và đại học đã đóng cửa và đang tổ chức giáo dục từ xa từ ngày 18 tháng 3. Trường mầm non và tiểu học vẫn mở.
Tất cả công dân được khuyến khích ở nhà với các triệu chứng bệnh nhẹ nhất và tránh đi thăm người già.
Thụy Điển đã không đóng cửa biên giới và đã quyết định cấm người dân nhập cảnh từ các quốc gia ngoài EU, bắt đầu từ ngày 19 tháng 3 và 30 ngày sắp tới.
Vào ngày 13 tháng 3,Thụy Điển đã được thay đổi chiến lược để chủ yếu kiểm tra những người nghi ngờ nhiễm virus corona Vũ Hán.
Xu hướng giảm khí thải carbon đang là định hướng mà các nhà lập pháp Thụy Điển nói riêng và Châu Âu cũng như các nước tiên tiến trên thế giới đang hướng tới tuy nhiên giới hạn của khoa học kỹ thuật vẫn cho thấy giải pháp chạy xe điện vẫn chưa đáp ứng được sự khắc nghiệt của môi trường đặc biệt là các nước Bắc Âu như : Na Uy, Thụy Điển, Phần Lan, Iceland và Đan Mạch. Vì vậy người tiêu dùng cũng nên cân nhắc có nên mua xe điện ở Thụy Điển thời điểm này hay không khi giá còn quá cao và kỹ thuật vẫn còn hạn chế ?
Giới hạn kỹ thuật của xe điện vẫn còn gặp vấn đề với thời tiết lạnh thường xuyên ở các nước Bắc Âu
Bất lợi của xe điện ở Thụy Điển so với xe dùng động cơ đốt trong truyền thống trong trường hợp này đó là thay vì tận dụng luồng nhiệt thải từ động cơ để phục vụ hệ thống sưởi, xe điện cần năng lượng cấp từ pin để chạy hệ thống sưởi cũng như điều hòa. Như một điều hiển nhiên, pin bị tiêu thụ nhiều hơn đồng nghĩa với việc bạn cần sạc nó nhiều hơn, cuối cùng là làm tăng chi phí để vận hành xe. Nghiên cứu của Hiệp hội Ô tô Mỹ cho thấy khi nhiệt độ bên ngoài ở ngưỡng -6,7ºC, cứ mỗi 1.600 km, chi phí vận hành xe tăng lên 25 USD so với khi nhiệt độ môi trường vào khoảng 23,9ºC.
Trên thực tế, chủ sở hữu xe điện ở Thụy Điển ,miền Trung nước Mỹ và cả ở Canada cũng đã phát hiện ra điều này khi các đợt lạnh vừa quét qua gần đây. Khi nhiệt độ môi trường giảm mạnh, người dùng Chevy Bolts và Tesla Model 3 cho rằng phạm vi hoạt động của xe giảm ít nhất một nửa so với ngày thường. Không chỉ với nhiệt độ thấp, thời tiết quá nóng cũng sẽ tác động tiêu cực đến khả năng hoạt động của xe điện. Khi nhiệt độ môi trường ở mức 35°C, điều hòa bên trong xe cũng sẽ vận hành hết mức, lúc bấy giờ, quãng đường chạy được sau mỗi lần sạc của xe điện có thể giảm 17%, theo số liệu từ Hiệp hội Ô tô Mỹ.
Nhiệt độ quá thấp được cho sẽ là thách thức nghiêm trọng nhất mà các nhà sản xuất ô tô cần phải vượt qua nếu muốn những chiếc xe điện do họ phát triển sớm lăn bánh trên khắp các con đường trên thế giới. Kết quả một nghiên cứu gần đây thực hiện bởi Hiệp hội Ô tô Mỹ cho thấy khi nhiệt độ môi trường giảm xuống mức -6,7ºC, quãng đường mà một chiếc xe điện có thể đi được sau mỗi lần sạc giảm trung bình 41%.
Có nhiều nguyên nhân khác nhau lý giải cho chênh lệch này, nhưng đáng chú ý nhất có lẽ nằm ở việc hệ thống sưởi làm việc hết công suất trong thời tiết lạnh giá sẽ “bào” đáng kể dung lượng pin, khiến cho năng lượng dành cho hệ truyền động trở nên ít hơn. Ngoài ra, chất điện phân được dùng trong pin vốn ở dạng gel hữu cơ và khi nhiệt độ càng thấp, dòng electron di chuyển càng chậm, khiến cho pin không thể hoạt động theo cách tốt nhất.
“Sức hấp dẫn của xe điện ở Thụy Điển không ngừng gia tăng nhờ vào đặc điểm thiết kế cùng với phạm vi hoạt động ngày càng được cải thiện. Nhưng ngay khi những người lái xe hiểu rằng tồn tại các vấn đề nhất định khi xe vận hành ở vùng có điều kiện khí hậu khắc nghiệt, việc bị bất ngờ khi quãng đường chạy được bỗng bị rút ngắn là điều không thể tránh khỏi”, Greg Brannon, người đứng đầu bộ phận Kỹ thuật Ô tô và Quan hệ lao động của ngành, cho biết.
Được biết, các bài test được diễn ra trong một phòng kiến với nhiệt độ được kiểm soát hoàn toàn, đồng thời mô phỏng quá trình xe chạy trong thực tế nhờ một cỗ máy tương tự như máy chạy bộ mà chúng ta hay tập thể dục. Các mẫu xe tham gia thử nghiệm bao gồm BMW i3, Chevy Bolt, Nissan Leaf, Tesla Model S và Volkswagen e-Golf. Sau khi nghiên cứu Hiệp hội Ô tô Mỹ được công bố, không lâu sau, Tesla đã có phản hồi của họ về vấn đề.
Cụ thể, người đại diện của Tesla cho rằng dựa vào dữ liệu nội bộ của công ty thu được từ hàng triệu hành trình dài của các khách hàng sở hữu Model S, công ty khẳng định ngay khi hệ thống sưởi và điều hòa làm việc, phạm vi hoạt động của xe chỉ giảm khoảng 1% khi nhiệt độ môi trường là 35ºC. Hồi tháng trước, Elon Musk trên trang cá nhân của mình từng cho biết công ty sẽ khắc phục các vấn đề có liên quan đến ảnh hưởng của nhiệt độ thấp đến pin thông qua các bản cập nhật phần mềm OTA.
Theo The Verge
“Hồi hộp” là từ mà Jan Ramqvist nhắc đi nhắc lại để mô tả cảm giác của ông khi tham gia vào chiến dịch toàn quốc thay đổi thói quen cố hữu xe cộ chạy bên trái ở Thụy Điển và lần đầu tiên chạy bên phải đường.
Jan Sondergaard
‘Ngày H’
“Ai cũng nói về việc đó cả, nhưng chúng tôi thật sự không biết làm sao thực hiện được,” ông lão 77 tuổi nói. Khi đó, ông mới 26 tuổi và là một kỹ sư giao thông vừa mới được công nhận làm việc ở thành phố Malmö khi sự thay đổi có thể gây ra hỗn loạn diễn ra vào ngày 3/9/1967.
Ngày đó được gọi chính thức là ngày ‘chuyển đổi giao thông sang tay phải’ hay đơn giản là ngày H (Dagen H trong tiếng Thụy Điển). Mục đích của nó là đưa Thụy Điển đồng nhất với các nước láng giềng thuộc phần còn lại của châu Âu lục địa mà đa số các nước này từ lâu đã đi theo xu hướng toàn cầu là lái xe về bên phải.
Bên cạnh hy vọng củng cố danh tiếng quốc tế của đất nước, Chính phủ Thụy Điển cũng ngày càng quan ngại về an toàn, với số lượng xe đăng ký lưu thông trên đường tăng vọt từ 862.992 xe một thập niên trước đó lên 1.976.248 xe vào ngày H, theo số liệu do Cục Thống kê Thụy Điển ghi lại. Dân số Thụy Điển lúc đó vào khoảng 7,8 triệu người.
Mặc dù lái xe về bên trái, nhiều người Thụy Điển sở hữu xe với vô-lăng nằm bên trái do mua xe từ nước ngoài và các hãng sản xuất xe lớn của Thụy Điển như Volva đã chọn đi theo xu thế.
Tuy nhiên, có quan ngại rằng đây là một nguyên nhân gây ra các vụ tai nạn giao thông chết người ngày càng tăng, từ 595 vụ vào năm 1950 lên 1.313 vào năm 1966, bên cạnh tần suất các vụ va chạm ngày càng tăng ở khu vực biên giới giữa Thụy Điển với Đan Mạch, Na Uy và Phần Lan.
“Thị trường xe hơi ở Thụy Điển không lớn lắm và do đó chúng tôi có xu hướng mua xe tay lái nghịch,” ông Lars Magnusson, giáo sư về lịch sử kinh tế tại Đại học Uppsala, cho biết. “Nhưng điều đó có nghĩa là bạn phải ngồi ở vị trí không thuận lợi cho việc lái xe và quan sát đường… vừa lái vừa nhìn xuống rãnh.”
Khối lượng công việc khổng lồ
Trong thời gian hướng đến ngày H, mỗi địa phương đều phải xử lý các vấn đề từ vẽ lại biển hiệu đường sá cho đến dời các trạm xe buýt và đèn tín hiệu giao thông và thiết kế lại các giao lộ, làn đường dành cho xe đạp và đường một chiều.
Một vài thành phố gồm cả Stockholm, Malmö và Helsingborg đều tận dụng thay đổi này để áp dụng những thay đổi về giao thông ở quy mô rộng, chẳng hạn đóng cửa các tuyến xe điện để chuyển sang thêm nhiều tuyến xe buýt hơn. Hàng trăm chiếc xe buýt được các địa phương trên khắp đất nước mua mới, và khoảng 8.000 chiếc xe buýt cũ được điều chỉnh lại thiết kế để cửa mở ra cả hai bên. Tổng cộng chi phí để điều chỉnh các phương tiện giao thông công cộng là 301.457.972 kronor, đồng nội tệ của Thụy Điển.
Khoảng 360.000 biển hiệu giao thông phải được thay đổi trên khắp đất nước mà phần lớn là diễn ra chỉ trong một ngày trước khi chuyển sang lái xe về bên phải, với các nhân viên hội đồng địa phương cùng với quân đội làm việc đến tối muộn để đảm bảo rằng công việc được hoàn tất trước khi Ngày H khởi động vào sáng Chủ nhật. Tất cả phương tiện giao thông trừ các phương tiện thiết yếu bị cấm lưu thông.
“Tôi làm việc vất vả không thể tin nổi vào chính đêm đó,” Ramqvist nhớ lại. Ông cùng những người khác có trách nhiệm đảm bảo 3.000 biển hiệu giao thông ở Malmö được di dời chính xác.
“Sếp của tôi rất tự hào bởi vì chúng tôi là một trong những khu vực đầu tiên gọi về cho Stockholm để thông báo cho người đứng đầu ủy ban rằng chúng tôi đã hoàn tất,” ông nói và nhớ lại bầu không khí vui mừng đầy xảm xúc. “Chúng tôi đã ăn bánh và uống cà phê vào lúc nửa đêm.”
Những người khác thì nhớ lại rất rõ áp lực của công việc.
Chuyển đổi suôn sẻ
“Điều thách thức nhất là thiếu thời gian. Chúng tôi không hề có ngày nghỉ, làm việc quá nhiều giờ trong ngày trong nhiều tháng, và tôi mệt mỏi gần như chết đi được,” ông Arthur Olin, giờ đây đã 82 tuổi, hồi đó là chuyên gia tư vấn giao thông ở thành phố Helsingborg, nói. Ông cho biết ông mất trọn một năm ngập đầu trong việc lên kế hoạch cho các công việc hậu cần.
Áp lực công việc khiến ông lâm vào tình thế bí bách một năm sau đó. “Tôi đã phải đi châu Phi trong hai tuần chỉ để cắt đứt mọi liên hệ công việc – theo hướng dẫn nghiêm khắc của bác sỹ.”
Kỷ nguyên mới
Nhưng khi Ngày H cuối cùng cũng đến, tất cả những vất vả dường như đã được đền đáp. Trên khắp cả nước, người dân Thuỵ Điển bắt đầu cẩn thận lái xe về bên tay phải vào đúng 5 giờ sáng ngày 3/9/1967, sau khi đài phát thanh đếm ngược.
Arthur Olin, 82 tuổi, là nhà tư vấn giao thông trong thời kỳ Ngày H, người khi đó đã làm việc suốt cả năm không có ngày nghỉ nào
Olof Palme, Bộ trưởng Thông tin Thụy Điển (người sau này trở thành thủ tướng) đã lên sóng để phát biểu rằng sự kiện đó đánh dấu “một thay đổi rất lớn trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta”.
“Tôi dám nói rằng chưa từng có quốc gia bỏ ra nhiều nhân lực và tiền của đến thế để đạt được các luật lệ giao thông quốc tế đồng nhất,” ông phát biểu.
Tính tổng cộng, dự án tiêu tốn hết 628 triệu kronor, tức khoảng trên 5% ngân sách ước tính của chính phủ hai năm trước và tương đương với thời giá hiện nay là 2,6 tỷ kronor (tức 316 triệu đô la Mỹ).
‘Tương đối rẻ’
Tuy nhiên, nhà lịch sử kinh tế Lars Magnusson lập luận rằng con số này thật ra tương đối nhỏ nếu xét theo quy mô sự chuyển đổi – vốn là dự án cơ sở hạ tầng lớn nhất mà Thụy Điển từng thực hiện.
Để so sánh, ông nhắc đến tổng ngân sách dành cho đường bộ và đường sắt của Cục giao thông Vận tải Thụy Điển năm 2017 là khoảng 25 tỷ kronor (2,97 tỷ đô la).
“Ngày H là một sự chuyển đổi tương đối rẻ – đó không phải là một số tiền lớn vào thời điểm đó,” ông giải thích.
Điều này, ông nói, một phần là do các quan chức Thụy Điển đáp ứng được danh tiếng toàn cầu của họ về sự hiệu quả và lên kế hoạch cẩn thận, bên cạnh các vấn đề hậu cần vào thời điểm đó.
“Hệ thống đường sá vào lúc đó chưa được phát triển như bây giờ do đó chi phí cơ sở hạ tầng không cao quá mức và cũng vì chúng tôi đã có xe tay lái thuận,” ông cho biết.
Nếu xét trên các tiêu chí an toàn, thì dự án ngay sau đó được tuyên bố là một thành công. Khi người dân Thụy Điển bắt đầu một tuần làm việc và ngày đầu tiên sau ngày H, chỉ có 157 tai nạn giao thông nhẹ được ghi nhận trên khắp cả nước, ít hơn một chút so với mức trung bình của một ngày thứ Hai. Không có ai thiệt mạng.
Peter Kronborg, một nhà tư vấn về giao thông ở Stockholm và tác giả của cuốn sách viết về Ngày H (Hãy đi về bên phải, Svensson), chỉ mới 10 tuổi vào ngày chuyển đổi và nhớ lại ông đã hào hứng chạy xe đạp ở bên phải đường lần đầu tiên như thế nào, cũng như sự xôn xao của truyền thông quốc tế tập trung ở thủ đô Thụy Điển để tường thuật về sự kiện.
“Đó là sự kiện quan trọng nhất ở Thụy Điển vào năm 1967,” ông nói. “Các nhà báo – nhất là các nhà báo của BBC – họ đang đợi những cảnh đầy máu me với rất nhiều những vụ tai nạn. Họ hơi thất vọng một chút. Ít nhất đó là những gì tôi đọc được!”
Tổng cộng có 1.077 người chết và 21.001 người bị thương vào năm 1967, giảm xuống từ 1.313 người chết và 23.618 người bị thương vào năm 1965, vốn được nhiều người xem là kết quả của sự cẩn thận hơn của người dân Thụy Điển sau khi chuyển đổi và chiến dịch trên toàn quốc. Phải mất ba năm thì con số bị thương và tử vong trở lại như mức ban đầu. Trong suốt khoảng thời gian đó, tỷ lệ sở hữu xe tiếp tục gia tăng nhanh chóng trên khắp đất nước.
Tuyên truyền rầm rộ
Đầu tư vào việc hoạch địch và công tác hậu cần cần thiết để chuẩn bị đường sá rõ ràng đã giúp cho các tài xế không bị lẫn lộn.
Tuy nhiên, phần lớn ngân sách của chính phủ cho Ngày H cũng được chi cho các ý tưởng truyền thông nhằm để nâng cao ý thức của công chúng Thụy Điển và tranh thủ sự đồng tình của họ cho sự chuyển đổi. Trên giấy tờ thì mọi thứ có vẻ như không hề dễ dàng: trong một cuộc trưng cầu ý kiến công chúng vào năm 1955, 83% những người đi bỏ phiếu đã chống lại sự chuyển đổi này.
Chiến dịch truyền thông này – tiêu tốn khoảng 43 triệu kronor (trong tổng số 628.349.774 kronor được chi ra) – bao gồm quảng cáo trên truyền hình, sóng phát thanh và báo chí và các cuộc nói chuyện trong nhà trường. Ngày H có logo riêng được vẽ trên các bảng quảng cáo, xe buýt và hộp carton đựng sữa.
Thậm chí còn có một cuộc thi hát để chọn giai điệu chủ đề cho sự chuyển đổi này với bản nhạc “Hãy đi về bên phải, Svensson” được bình chọn trong một cuộc bỏ phiếu trên toàn quốc và leo lên được vị trí số 5 trong danh sách những bài hát hay nhất của Thụy Điển.
Trong khi đó, các đài truyền hình công mời các nhân vật nổi tiếng trên thế giới xuất hiện trong những chương trình ăn khách nhất với mục đích là để thu hút đông đảo khán giả biết về Ngày H trong cùng chương trình.
“Các chính trị gia nhận thấy rằng chương trình truyền thông là không đủ, họ cần một chiến dịch tuyên truyền,” Kronborg cười cho biết. “Tham vọng của họ là tiếp cận được không chỉ 99% mà là 100% dân số.”
Trong khi đó, Lars Magnusson nói thêm rằng ‘nền văn hóa phục tùng’ nói chung’ và sự tin tưởng chính quyền rất phổ biến vào thời đó ở Thụy Điển đã tạo điều kiện cho sự chuyển đổi trong suy nghĩ của công chúng.
“Truyền thông vào lúc đó ít phê phán hơn và họ tường thuật những gì các chuyên gia nói với họ và nếu các chuyên gia nói rằng việc này chẳng tốn kém lắm đâu và tất cả mọi người đều có lợi thì, vâng, báo chí sẽ chấp nhận điều đó và tôi cho rằng công chúng cũng chấp nhận.”
Magnusson tin rằng bên cạnh tầm quan trọng cho danh tiếng quốc tế của Thụy Điển, khi được xem như là một phần trong nỗ lực lớn hơn của đất nước này để được xem là một tiếng nói quan trọng ở châu Âu, sự chuyển đổi cũng có thể có những chi phí và lợi ích về lâu dài chẳng hạn như giao thương và giao thông tăng lên từ những nơi khác trên lục địa.
Tuy nhiên, tác động kinh tế lớn hơn này ông cho là ‘khó mà ước tính’ do sự chuyển đổi xảy ra vào thời điểm khi mà nền kinh tế Thụy Điển đang tăng trưởng rất nhanh, do đó khó mà tách bạch những lợi ích có được từ giao thương và giao thông.
Có thể làm được vào ngày nay không?
Vậy thì ngày nay liệu Thụy Điển có khả năng làm được những điều giống như Ngày H hay không?
Vừa được xếp hạng đầu ở châu Âu trong bảng xếp hạng sáng tạo toàn cầu của Bloomberg với chất lượng cơ sở hạ tầng giao thông trên mức trung bình của châu Âu và là một trong những nền kinh tế số mạnh nhất khu vực, quốc gia Bắc Âu này chắc chắn sẽ có khởi đầu tốt nếu họ quyết định thực thiện một dự án giao thông tương tự.
Tuy nhiên, suy nghĩ phổ biến trong những người đã nghiên cứu kỹ lưỡng về Ngày H và môi trường chính trị, kinh tế và truyền thông ngày nay sẽ đem đến rất nhiều những thách thức mới so với điều kiện vào lúc chuyển đổi Ngày H diễn ra.
Lập luận chính của Peter Kronborg là các bộ trưởng và giới chức sẽ rất vất vả để thay đổi suy nghĩ của công chúng và tạo được một sự đồng thuận mới đầy bất ngờ như vậy.
Ông cho rằng ‘tất cả mọi thứ của xã hội Thụy Điển đã trở nên mang tính cá nhân chủ nghĩa hơn một chút” chỉ một năm sau Ngày H trong bối cảnh chủ nghĩa cực đoan ở sinh viên và chủ nghĩa phản văn hóa diễn ra trên khắp châu Âu.
Ông tin rằng ngày nay công chúng Thụy Điển sẽ giận dữ nếu các chính trị gia cứ tiến hành một dự án bị phản đối dữ dội đến như vậy trong cuộc thăm dò ý kiến.
Trong khi đó, ông cũng cho rằng với việc công chúng tiếp cận truyền thông chủ yếu qua YouTube và Netflix và sự cáo chung của “truyền thông giờ vàng” sẽ khiến mọi thứ trở nên phức tạp cho các chính khách và những nhà vận động tiếp cận với toàn thể mọi người, trong khi vào thời điểm ngày H chỉ có duy nhất một đài truyền hình và một đài phát thanh mà “ai cũng xem cũng nghe”.
Dưới góc độ kinh tế, Lars Magnusson ước tính rằng chi phí tài chính để thực hiện Ngày H ngày nay sẽ bị đội lên rất nhiều do hệ thống đường sá và cơ sở hạ tầng của Thụy Điển ngày nay đã “phát triển hơn rất nhiều” so với 50 năm trước.
“Khó mà đưa ra ước lượng chính xác, nhưng tôi có thể cho rằng chi phí sẽ bị đội lên ít nhất 10 lần. Đó là phỏng đoán của tôi,” ông nói.
Ngay cả những chiến lược gia giao thông hiện nay của Thụy Điển cũng nghi ngờ rằng một sự kiện tương tự như Ngày H ngày nay có thể được thực hiện ở bất cứ nơi nào trên thế giới một cách suôn sẻ như vào năm 1967.
“Cá nhân tôi tin rằng nó sẽ rất khó khăn,” ông Mattias Lundberg, người đứng đầu cơ quan quy hoạch giao thông của thành phố Stockholm, nhận định.
“Ngày nay, ít người có thể thật sự nắm rất nhiều quyền lực để gây tác động đến mọi việc ở một quy mô lớn. Xã hội ngày nay đa dạng hơn nhiều,” ông nói thêm.
Visa Schengen hay chúng ta quen gọi là Visa Châu Âu không dễ để xin được. Nhưng có thể bạn không biết visa Schengen là 1 trong những tấm visa quyền lực nhất thế giới. Với nó, bạn có thể nhập cảnh vào 26 quốc gia Châu Âu và một vài quốc gia khác nữa, cũng như hưởng những đặc quyền khi xin visa của 1 số nước thuộc Châu lục khác. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng visa Schengen không phải là tấm visa chung của cả Châu Âu như cách chúng ta hay gọi quen là Visa Châu Âu bởi 1 số nước Châu Âu không nằm trong danh sách này.
Danh sách 26 quốc gia mà bạn có thể dùng Visa Schengen bao gồm: Áo, Bỉ, Phần Lan, Đan Mạch, Pháp, Hy Lạp, Tây Ban Nha, Luxembourg, Hà Lan, Đức, Bồ Đào Nha, Thụy Điển, Italy, Estonia, Latvia, Lithuania, Malta, Ba Lan, Czech, Slovakia, Slovenia, Hungary, Na Uy, Iceland, Thụy Sĩ, Liechtenstein. Ngoài ra, bạn cũng có thể đi vào lãnh thổ của Công quốc Monaco nằm trong Pháp, San Marino và Vatican nằm trong Italy, Andorra nằm giữa Pháp với Tây Ban Nha.
Để sở hữu visa Schengen, anh em chỉ cần xin visa của 1 nước mà mình sẽ đến đầu tiên thuộc khối Schengen. Visa Schengen sẽ có 3 loại là Single Entry – nhập cảnh 1 lần, Double Entry – nhập cảnh 2 lần và Multiple Entry – nhập cảnh nhiều lần.
Ngoài 26 quốc gia trên, bạn sẽ có thể đi đến một số quốc gia khác và hưởng một số đặc quyền khác như:
+ nhập cảnh Thổ Nhĩ Kỳ với điều kiện visa Schengen còn hiệu lực, bay với hãng của Thổ và đóng phí E-visa online.
+ miễn Visa Đài Loan kể cả khi Visa Schengen hết hạn
+ miễn chứng minh tài chính khi xin visa Hàn nếu từng có Visa Schengen trong 2 năm gần nhất
Đối với Visa Multiple và double entry, bạn sẽ có thể nhập cảnh vào các quốc gia:
+ Albania, Bulgaria, Colombia, Croatia, Cyprus, Georgia, Serbia (tối đa 90 ngày)
+ Romania với điều kiện đã đóng dấu nhập cảnh vào 1 nước Schengen trước
+ Montenegro, Belarus (tối đa 30 ngày)
+ Sao Tome, Principe, Bosnia, Herzegovina, Kosovo (tối đa 15 ngày)
Tóm lại, nếu sở hữu Visa Schengen Multiple hay Double entry thì bạn sẽ có thể đặt chân đến khoảng 40 quốc gia. Quá ngon. Mọi người đã sở hữu Visa Schengen đã đặt chân đến bao nhiêu quốc gia rồi?
Nếu bạn đang có ý định định cư tại Thụy Điển hoặc bạn muốn nhanh chóng hội nhập vào xã hội Thụy Điển thì việc tìm hiểu văn hóa của người bản địa là một điều hết sức cần thiết. Bởi vì chỉ khi hiểu được các giá trị văn hóa này thì bạn sẽ sống và hành động không khác lạ hoặc tách biệt với mọi người xung quanh. Ví dụ nếu như ở Việt Nam bạn lớn tiếng hoặc có thể đánh con nhỏ ở khu vực công cộng là bình thường thì nếu bạn thực hiện điều này ở Thụy Điển họ sẽ nhìn bạn giống như một cách cư xử thấp kém và thậm chí sẽ có người gọi điện thoại cho cảnh sát đến xử lý bạn.
Văn hóa Thụy Điển
Vì vậy trong nội dung hạn chế của bài viết này, CDV xin giới thiệu những nét văn hóa đặc trưng cơ bản của người Thụy Điển để quí đọc giả có cái nhìn rõ hơn về dân tộc Bắc Âu này .
Cũng giống như những truyền thống của các dân tộc khác , Thụy Điển cũng có những truyền thống văn hóa đặc trưng về đời sống, ẩm thực và giao tiếp như :
1. Lễ đốt lửa vào giữa mùa hè gọi là midsommarfirande.
2. Lễ đốt lửa vào giáng sinh
3. Các món ăn ưa thích như : cua , mắm cá trích và rượu mạnh.
Trên đây chỉ là vài nét truyền thống văn hóa của người Thụy Điển . Sau đây chúng ta sẽ đi sâu vào các nét văn hóa khác .
Tuy nhiên bạn cũng nên biết rằng Thụy Điển hiện nay gần giống như 1 quốc gia hợp chủng quốc (có nghĩa là quốc gia có nhiều dân tộc chung sống với nhau) vì trong các giai đoạn lịch sử: đã có rất nhiều người từ các nước khác đã di dân đến Thụy Điển như : Phần Lan, Hungary, Nam Tư, Việt Nam , các nước Nam Mỹ và gần đây nhất là Trung Đông.
Người Thụy Điển là một dân tộc đã tồn tại lâu đời tại Bắc Âu nên họ cũng có rất nhiều nét văn hóa đặc trưng , trên hết đó là những nét văn hóa trong cuộc sống hằng ngày, trong các hội họp và cả trong suy nghĩ.
1. Văn hóa Thụy Điển là bình đẳng :
Nét đặc trưng nhất của người Thụy Điển chính là tinh thần và cách suy nghĩ bình đẳng . Họ quan niệm rằng tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng như nhau trong tất cả các mối quan hệ : cha mẹ với con cái, cấp trên với cấp dưới, người hoạt động trong chính quyền với người dân (cảnh sát với dân thường..) , giáo viên với học sinh.
Con người quan hệ với nhau dựa trên sự tôn trọng và yêu thương nhau chứ không phải quị lụy hay sợ sệt vì bất cứ thế lực hay địa vị mà người đó đang nắm giữ.
Bên cạnh đó người Thụy Điển luôn tiên phong về sự bình đẳng giữa nam và nữ . Birger Jarl ( thống đốc thế kỷ 13 ) đã đưa ra luật về thừa kế cho người nữ và luật về tôn trọng phụ nữ ( người ta không được bạo hành với phụ nữ, người vợ trong gia đình). Có bao nhiêu quốc gia có luật như vậy vào thời điểm đó ? Đây cũng chính là niềm tự hào của người Thụy Điển.
2. Văn hóa Thụy Điển ” làm đúng cho chính nó – att göra rätt för sig”
Điều này được phản ánh trong những điều đơn giản như chia nhau trả tiền một cách công bằng trong các quán ăn, quán rượu khi bạn họp mặt với bạn bè, người thân. Việt Nam chúng ta hay có 1 qui luật ngầm bất thành văn là :” ai mời thì người đó trả tiền” .
Nhưng ở Thụy Điển khi bạn được mời đến ăn uống thì sau đó bạn vẫn cùng người mời chia nhau trả tiền hóa đơn. Điều này khá tế nhị nhưng rõ ràng nó tạo nên một mối quan hệ sẽ bền vững hơn khi dính dáng đến tiền bạc.
3.Văn hóa Thụy Điển là “gần gũi với thiên nhiên”
Người Thụy Điển có thể nó là 1 trong những dân tộc yêu thích sự thân thiện với môi trường nhất trên thế giới với tình yêu động vật và thiên nhiên. Ở Thụy Điển là một trong số ít các quốc gia chúng ta có ” quyền phổ quát” trong tự nhiên. Có thể hiểu điều này là con người cần phải tôn trọng và bảo về môi trường sống của tự nhiên , động vật hoang dã.
Bạn sẽ dễ dàng nhận thấy rằng người bản địa Thụy Điển rất thích tìm kiếm những nơi ở sâu trong rừng tách biệt với các khu vực đông đúc dân cư . Hoặc bạn cũng có thể thấy rằng các thú vật hoang dã vẫn sống song song với người dân Thụy Điển khi đâu đó bóng dáng của những con nai sừng tấm vẫn ghé thăm các khu nhà của người Thụy Điển, hoặc sóc thỏ vẫn vui đùa ngoài hiên nhà.
4. Văn hóa Thụy Điển là ” đơn giản hóa các câu chào hỏi “
Nếu như ở Việt Nam bạn gặp một người lớn tuổi hơn thì bạn cần phải có thái độ chào hỏi 1 cách trịnh trọng thì ở Thụy Điển người ta lại cố gắng làm cho những hoạt động đó được tối giản và dễ dàng thực hiện như câu chào ” Tjena” hoặc 1 tiếng “hej” là đủ.
(lúc mới qua Thụy Điển mình cũng hơi bỡ ngỡ với cách chào hỏi đơn giản như vậy vì mình nghĩ nếu gặp ai đó mà chỉ phát âm ra tiếng “hây” thì thật mất lịch sự thậm chí ở Việt Nam người lớn tuổi đôi khi còn chửi …”mất dạy “…. :))
Nhưng rõ ràng việc tối giản cách chào hỏi sẽ giúp con người thân thiện hơn với nhau và dễ mở lời hơn . Đối với những người có học thức hoặc lớn tuổi thì việc chào hỏi trịnh trọng không có gì là khó khăn nhưng hãy nghĩ đến những đứa bé hoặc tuổi teen , lứa tuổi mà ở đó thường có những suy nghĩ ngông cuồng thì rất khó bắt chúng chào hỏi tử tế nên việc đơn giản hóa chào hỏi cũng là 1 cách giáo dục hay của người Thụy Điển , 1 là khiến người ta không ngại ngùng khi gặp nhau, 2 là tạo ra 1 khởi đầu vui vẻ để mở đầu 1 câu chuyện bất kể giữa lứa tuổi, vị trí nào với nhau.
5.Văn hóa Thụy Điển là ” uống nước nhớ nguồn ” ngay cả trong từng chi tiết nhỏ nhất của cuộc sống
Không chỉ có người Việt Nam mới có quan niệm “uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây ” mà người Thụy Điển cũng là 1 dân tộc rất tôn trọng ý nghĩa nhân văn của hành động nhớ ơn bất cứ điều gì mà người khác làm cho mình kể cả những chi tiết nhỏ nhặt nhất của cuộc sống .
Bạn sẽ thấy rằng người Thụy Điển nói từ ” tack” (cảm ơn) ” rất rất” nhiều lần trong cuộc sống hằng ngày, trong mọi hoạt động sống của họ.
Khi chúng ta mua sắm trong các siêu thị hoặc chúng ta tiếp xúc với các công nhân viên chức nhà nước , chúng ta và nhân viên đó sẽ cảm ơn nhau rất nhiều lần trước khi rời khỏi quầy , trước khi chia tay nhau.
Họ cảm ơn nhau lẫn nhau khi người mua trả tiền , người mua nhận lại hàng hóa và hóa đơn.
Lòng biết ơn này cũng là 1 trong những điển hình của nền văn hóa nước Anh khi nó là sự giao thoa văn hóa khi người Do Thái gốc Đức tị nạn đến Anh trong bối cảnh thế chiến thứ II đã nói rằng ” Bạn nên cảm ơn người soát vé trên xe buýt khi họ bán vé cho bạn và ngay cả khi họ soát vé xong rồi trả vé về cho bạn ”
6.Văn hóa Thụy Điển cũng là ký ức và nhận thức chung của chúng ta về cuộc sống ở Thụy Điển
Phải chăng những hình ảnh về những khu nhà tường gạch đỏ, mái dốc , cùng những khu rừng thông ven đường đã tạo nên hình ảnh 1 đất nước cổ kính trong tâm trí của mỗi người dân Thụy Điển dù rằng Thụy Điển là một trong những quốc gia có nền khoa học tiên tiến nhất nhân loại.
Những người bản địa nói rằng với họ khi nhắc đến các từ “Snoddas “, “en kran i Göteborgs frihamn en disig morgon”, “sommarhagens svängande trägrind”, “lucian med kronan och kaffe på sängen”
och “Allsång på Skansen” đều khiến họ có chung một cảm xúc tương tự.
Điều này khiến cho mình cũng nghĩ đến cảm xúc của những giá trị văn hóa nằm sâu trong tâm thức của người Việt Nam sống trên xứ người như : câu hát ru của mẹ hoặc khi nhắc đến 2 từ “quê hương”.
Sẽ còn rất nhiều những nét đẹp văn hóa khác của người Thụy Điển mà mình vẫn chưa thể liệt kê hết trong nội dung hạn hẹp của bài viết này. Đây là những điều hàng ngày mà chúng ta dường như quên đi thậm chí không bao giờ phản ánh . Qua bài viết này mình muốn nói lên rằng Thụy Điển là một đất nước xinh đẹp có không khí trong lành, những con người nơi đây thật sự là một dân tộc thân thiện dễ gần gũi và tôi yêu họ biết bao !
Nếu như bạn thấy rằng cần tôn vinh những giá trị văn hóa khác mà bạn biết vui lòng hãy gửi mail hoặc tin nhắn về Congdongviet.se@gmail.com để chúng tôi tổng hợp và gửi đến cộng động trong những bài viết kế tiếp.
Nếu bạn thấy bài viết hay hoặc hữu ích đừng quên like và share để chúng tôi có thêm động lực chia sẻ thông tin đến cộng đồng.
Thật sự mình đã không kìm được nước mắt khi nghe và xem những hình ảnh này trong bài hát về lịch sử đau thương của trẻ em Thụy Điển -Phần Lan. Nếu như hằng năm ngày 20 tháng 11 là ngày người Việt Nam tưởng nhớ về thầy cô giáo thì ở một đất nước khác như Thụy Điển và Phần Lan lại là ngày người ta ngậm ngùi về số phận của 70 000 trẻ em đã phải sơ tán từ Phần Lan để đến Thụy Điển trong cuộc chiến tranh mùa đông ở Thế chiến thứ 2 1939 -1940 và tiếp tục sau đó là 1941 -1944 .
Dưới đây là lời bài hát cũng như những hình ảnh về số phận của 70 000 trẻ em đã phải bỏ đất nước của mình ra đi mà không có cha mẹ cũng như bị thất lạc cả anh em trong cuộc di tản . Khi chiến tranh kết thúc thì 15 000 em đã trở về quê hương sau đó trong khi một phần trong số đó thì đã được nhận nuôi bởi các gia đình người Thụy Điển.
Với lời ca không bóng bẫy mượt mà nhưng lại rất chân thật , từng lời từng chữ mô tả nét tan thương và đau buồn của những em bé phải rời bỏ mẹ , gia đình, quê hương cùng với việc thất lạc anh em trong cuộc di tản đã thấm đượm vào tâm hồn của người nghe.
Mong rằng quí đọc giả sẽ nghe trọn vẹn bài hát hoặc ai muốn nâng cao tiếng Thụy Điển cũng có thể dựa trên lời bài hát để lưu trữ cho mình những từ vựng mới vì toàn bộ từ trong bài hoàn toàn rất đơn giản nhưng lại rất sâu sắc.
Xin mời quí đọc giả xem video clip và lời dịch từ bài hát dưới đây của ca sĩ Mika Olavi với tựa đề : Med en lapp om halsen ( tạm dịch : miếng vá trên cổ áo hay theo nghĩa bóng thì có thể hiểu : có một mảnh nghẹn ngào nơi cổ họng )
Med en brödbit och en lapp om halsen på perrongen stod jag och min bror i de finaste kläder som fanns.Sen fick jag en kram utav mor. ”Piä veljestäis huoli”, sa mamma.
Det kommer jag tydigt ihåg. Jag grät, jag ville ju stanna sen gick jag ombord på ett tåg.
På en sak är jag riktigt säker: hur gammal jag än blir och stor.
Det finns sår inte ens tiden läker, det är sår av att sakna sin mor.
Han var cirka tre år den dagen
Vi for och jag var väl fem.
Men jag minns ännu känslan in magen när man lämnar sin mamma och hem.
Vi var ensammaste där i världen
Fast det var barn överallt vart man såg.
Några av dom grät hela färden men jag försökte ibland att va hård.
På en sak är jag riktigt säker: hur gammal jag än blir och stor.
Det finns sår inte ens tiden läker, det är sår av att sakna sin mor.
Vi var framme till sist och folk glodde,
Vi var främlingar i ett nytt land.
Vi dela min brödbit och trodde att vi hade ju trots allt varann.
Men på barnhemmet hämta dom broder han skrek så att tårarna rann och jag som hade lovat vår moder att aldrig släppa hans hand.
På en sak är jag riktigt säker: hur gammal jag än blir och stor. Det finns sår inte ens tiden läker, det är sår av att svika sin bror.
Men jag hamnade på ett bra ställe dom var snälla , jag fick en ny mor.
Men jag blev ändå ledsen om kvällen för skulden och skammen var stor.
Mitt löfte det hade jag svikit och saknaden brann i mitt bröst.
Jag teg fast jag kunde ha skrikit men inte hade det vart till nån tröst.
På en sak är jag riktigt säker: hur gammal jag än blir och stor.
Det finns sår inte ens tiden läker, det är sår som i hjärtat bor.
En dag skulle jag återvända , jag som lärde mig språket till slut.
Men här förstod dom inte ett enda ord som från min mun kom ut.
Nej här var inget detsamma, och min bror såg jag aldrig igen och jag saknade min nya mamma och det som nu hade blivit mitt hem.
På en sak är jag riktigt säker: hur gammal jag än blir och stor.
Det finns sår inte ens tiden läker, det är sår av att sakna sin mor, det är sår av att svika sin bror, det är sår som i hjärtat bor.
Với một mẫu bánh mì và một miếng vá trên cổ áo, tôi và anh trai tôi đang mặc trong bộ quần áo đẹp nhất mà chúng tôi có.Sau đó, mẹ ôm lấy tôi và nói. “Hãy yêu thương em con nhé !”.
Tôi nhớ điều đó. Tôi đã khóc, tôi muốn ở lại nhưng đã muộn tôi phải lên tàu rời đi.
Có một điều tôi cứ tồn tại mãi trong tôi: rồi mai đây tôi sẽ lớn hơn bây giờ ?
Nhưng có vết thương trong tôi sẽ không có thời gian chữa lành, đó là vết thương của việc mất mẹ.
Em trai tôi khoảng 3 tuổi vào ngày hôm đó
còn tôi cũng năm tuổi.
Nhưng tôi vẫn còn nhớ cảm giác trong lòng khi rời bỏ nhà và mẹ.
Đó là cảm giác rất cô đơn trên thế giới này mặc dù có rất nhiều trẻ em khác ở xung quanh.
Một số người trong số họ đã khóc suốt quãng đường, nhưng tôi thì cố tỏ ra cứng rắn.
Có một điều tôi cứ tồn tại mãi trong tôi: rồi mai đây tôi sẽ lớn hơn bây giờ ?
đó là vết thương của việc mất mẹ.
Cuối cùng chúng tôi đã đến nơi và mọi người đã tươi tỉnh trở lại,
Chúng tôi là những người xa lạ ở một đất nước mới.
Chúng tôi chia sẻ bánh mì của mình và nghĩ rằng rồi mai đây chúng tôi sẽ lại có tất cả.
Nhưng tại nhà trẻ, họ đã giữ lại em trai tôi trong khi em ấy khóc thét trong nước mắt mà tôi thì không thể làm gì dù rằng đã hứa với mẹ chúng tôi rằng sẽ không bao giờ buông tay em ấy ra.
Có một điều tôi cứ tồn tại mãi trong tôi: rồi mai đây tôi sẽ lớn hơn bây giờ ?
Nhưng có vết thương trong tôi sẽ không có thời gian chữa lành, đó là vết thương khi để mất em trai của mình.
Rồi tôi đã đến được ở một nơi với những người tốt bụng, tôi có một người mẹ mới.
Nhưng tôi vẫn buồn vào ban đêm vì cảm thấy tội lỗi và mặc cảm với mẹ .
Lời hứa của tôi với mẹ khi buông bỏ em trai mình và ngọn lửa ấy đang cháy trong lồng ngực của tôi.
Tôi nghĩ khi tôi có thể giải thoát khi hét lên nhưng vẫn không có bất kỳ sự thoải mái.
Có một điều tôi cứ tồn tại mãi trong tôi: rồi mai đây tôi sẽ lớn hơn bây giờ ?
Nhưng có vết thương trong tôi sẽ không có thời gian chữa lành, đó là vết thương ở trong tim.
Một ngày nào đó tôi sẽ trở về quê nhà, khi mà tôi đã được dạy để nói một ngôn ngữ mới. Nhưng ở đây họ không hiểu một từ nào xuất phát từ miệng tôi.
Không tiếng nói đó không giống nhau, cũng như tôi không bao giờ thấy em tôi nữa và tôi sẽ nhớ mẹ mới của mình và những gì đã trở thành nhà của tôi bây giờ.
Có một điều tôi cứ tồn tại mãi trong tôi: rồi mai đây tôi sẽ lớn hơn bây giờ ?
Nhưng có vết thương trong tôi sẽ không có thời gian chữa lành, đó là vết thương mất mẹ, đó là vết thương mất em trai, đó là vết thương sống trong tim.
6 tháng 6 hằng năm là ngày quốc khánh của Thụy Điển và dưới đây là 7 điều mà có thể bạn chưa biết về đất nước này:
Điều thứ 1:
Nếu để ý tên của người Bắc Âu nói chung hay Thụy Điển nói riêng người ta đều hay gặp nhiều người có họ tận cùng bằng từ “son” như : Andersson ,Jakopsson hay Jönsson . Nhưng ở Thụy Điển cũng có 20 họ phổ biến (efternamn ) mà không tận cùng bằng bằng từ “son” Ví dụ như : Lindberg (xếp thứ 18 trong danh sách các họ phổ biến ở Thụy Điển).
Ngoài ra Andersson là họ phổ biến nhất ở Thụy Điển với 235 299 người mang họ này.
Điều thứ 2 :
Tiếng Thụy Điển (Svenska) trở thành ngôn ngữ chính thống đầu tiên ở Thụy Điển vào năm 2009. Và kể từ đó các ngôn ngữ khác như : Tiếng Phần Lan (finska) , Jiddisch , meänkieli, romani chib , samiska được bảo tồn như ngôn ngữ thiểu số của Thụy Điển.
Điều thứ 3 :
Động vật nguy hiểm nhất ở Thụy Điển là con ong . Theo thống kê trung bình mỗi năm có khoảng 2 người chết vì dị ứng sau khi bị ong chích.
Điều thứ 4 :
Thụy Điển là nước đầu tiên trên thế giới cấm sở hữu trẻ con. Sau đó đạo luật này được ban hành để 53 quốc gia khác tuân theo và sau này được nâng lên thành đạo luật cấm buôn bán trẻ con.
Điều thứ 5 :
Sau khi Nelson Mandela ( lãnh tụ của phong trào chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc và là tổng thống của Nam Phi) được trao trả tự do sau 28 năm bị cầm tù thì Thụy Điển là nước đầu tiên ông đến thăm. Và khi trở về đất nước mình Nelson Mandela đã trở thành vị tổng thống da màu đầu tiên của Nam Phi.
Điều thứ 6 :
Thụy Điển là quốc gia có cáp treo dài nhất trên thế giới có khoảng cách giữa 2 cột treo gần nhau hơn bạn nghĩ. Nó có chiều dài 13 613 mét bắc ngang giữa 2 khu vực Örträsk và Menträsk ở Västerbotten. Để đi hết đoạn cáp treo này bạn phải mất 1 tiếng 45 phút.
Điều thứ 7 :
Người Thụy Điển rất thích uống cafe . Theo thống kê, trung bình mỗi người Thụy điển uống khoảng 3,2 cốc cafe đen mỗi ngày, đứng thứ 2 về số lượng cốc cafe được uống nhiều nhất trên thế giới . Đứng vị trí thứ nhất là người Phần Lan với số cốc trung bình uống mỗi ngày là 3,5 cốc
Tại đất nước Thụy Điển, bạn có thể nhìn thấy rất nhiều chỉ số về xã hội, về kinh tế thuộc hàng top đầu trên thế giới: Thuận lợi kinh doanh, tham nhũng (hầu như không có) hay bình đẳng giới, đổi mới sáng tạo, nền kinh tế cạnh tranh…
Nếu bạn là người Thụy Điển thì ngay bây giờ, bạn nên cảm thấy thật tự hào về chính quốc gia của mình. Dưới đây là một vài lý do giải thích tại sao lại như vậy.
Thật dễ dàng để làm ăn kinh doanh tại Thụy Điển
Lúc này, chuyện làm ăn kinh doanh thực sự là rất dễ dàng tại Thụy Điển. Bạn có thể trở thành ông chủ một cách rất thuận lợi, miễn là bạn có một ý tưởng tốt.
Chẳng thế mà quốc gia này đã vươn lên vị trí số 1 trong bảng xếp hạng thường niên của Forbes về những quốc gia tốt nhất để khởi sự kinh doanh. Cần nhớ rằng, trong bảng xếp hạng này, cường quốc kinh tế là Mỹ chỉ xếp thứ 23.
Còn nhớ 10 năm trước, Thụy Điển vẫn còn xếp hạng có thứ 17. Kể từ đó, Thụy Điển đã bắt tay khởi động một loạt các sáng kiến mới nhằm thay đổi hình ảnh của cả nền kinh tế.
Theo đó, Forbes viết: “Trong hơn hai thập kỷ qua, Thụy Điển đã cắt giảm nguồn chi cho phúc lợi xã hội của mình, bãi bỏ bớt các quy định và cũng thay đổi các chính sách kiềm chế ngân sách cho nhiều đối tượng”.
Nhờ đó, “trái ngọt” đã đến với nền kinh tế đất nước Bắc Âu này. Thụy Điển giờ đây là ngôi nhà của rất nhiều đổi mới công nghệ tiên phong. Thậm chí, nhiều thương hiệu rất nổi tiếng trên thế giới cũng đã đặt chân tới Thụy Điển, bao gồm có Volvo, Electrolux, Ericsson, IKEA và H&M…
Ở Thụy Điển, tham nhũng tuyệt nhiên không có
Thụy Điển có tỷ lệ tham nhũng thấp đến độ có vẻ như nạn này đã không thể sống được tại đất nước Bắc Âu này. Đồng thời, nước này cũng xếp thứ 4 trong Chỉ số nhận thức tham nhũng từ người dân được công bố mới nhất Tổ chức Minh bạch Quốc tế. Điều này đã chứng tỏ một nền dân trí cao của người dân Thụy Điển.
Thụy Điển ở nhóm màu sáng – nhóm các nước có tỷ lệ tham nhũng thấp
Không nơi đâu có tình trạng bình đẳng giới tốt như Thụy Điển
Thụy Điển có vị trí thứ 4 trong Chỉ số về bình đẳng giới năm 2016 của WEF (the World Economic Forum’s Global Gender Gap Index) – một vị trí thuộc nhóm dẫn đầu.
Thời gian gầy đây, đất nước này cũng chứng kiến sự tăng lên đáng kể của số phụ nữ làm việc trong các ngành lập pháp, số phụ nữ là quan chức cấp cao Chính phủ hay giữ vị trí quản lý giám đốc các công ty. Tổng số phụ nữ này, theo ghi nhận, đã có thể tương đương với số phụ nữ đang tại vị các vị trí bộ trưởng ở Thụy Điển.
Có thể nói, không nơi đâu trên thế giới mà những người phụ nữ được trao nhiều cơ hội đến như như được đất nước Bắc Âu này.
Một đất nước của sự đổi mới sáng tạo không ngừng
Năm 2016 vừa qua, Ủy ban Đổi mới châu Âu đã ghi nhận Thụy Điển ở vị trí hàng đầu về đổi mới sáng tạo trên khắp Châu Âu. Cùng với Đan Mạch, Phần Lan, Đức, Hà Lan, Thụy Điển chính là một trong số những đất nước đang dẫn dắt phong trào đổi mới sáng tạo tại lục địa già.
“Thụy Điển, một trong các nhà dẫn dắt sự đổi mới sáng tạo, cùng với Đan Mạch, Phần Lan, Đức và Hà Lan”
Khả năng đổi mới sáng tạo này được đo bằng hiệu suất sáng tạo trung bình, thường tính trên cả thảy 25 chỉ tiêu. Ở đó, Thụy Điển dẫn đầu trong chỉ tiêu về “nguồn nhân lực”. Điều đó có nghĩa là đất nước này có số lượng lớn các lao động có tay nghề cao và được đào tạo bài bản, cũng như có nhiều các bài nghiên cứu khoa học đạt chất lượng tốt nhất.
Cầm hộ chiếu Thụy Điển trong tay, gần như bạn có thể đi đến khắp các quốc gia thế giới
Sức mạnh của một hộ chiếu được định nghĩa theo số quốc gia mà một cá nhân nắm giữ hộ chiếu đó có thể nhập cảnh vào mà không có sự khó khăn nào hết.
Thụy Điển nằm vào nhóm có hộ chiếu mạnh trên thế giới (màu ngả xanh)
Theo đó, Đức và Thụy Điển đang đứng đầu danh sách các quốc gia có hộ chiếu mạnh nhất. Trong đó, Đức hơn Thụy Điển với chỉ một nước, vì thế hộ chiếu Thụy Điển tuy mạnh thứ hai nhưng vô hình chung vẫn được coi là thuộc top mạnh nhất thế giới.
(Bảng xếp hạng được biên soạn bởi công ty Henley & Partners đã chỉ ra người mang hộ chiếu Đức có thể đi đến 177/218 quốc gia, còn người mang hộ chiếu Thụy Điển thì có thể ghé thăm 176/218 quốc gia).
Nơi ở hoàn hảo cho những người cao tuổi
Thụy Điển đứng thứ ba trong chỉ số Global Index AgeWatch được đo năm 2015 – một chỉ số đo chất lượng cuộc sống cho những người cao tuổi. Ở chỉ số này, Thụy Điển có thứ hạng khá cao ở các hạng mục như tỷ lệ người lớn tuổi có việc làm (73,6%) hay tỷ lệ người học vấn có trình độ học vấn cao (68,7%).
“Vương quốc” dành cho người cao tuổi
Đúng là như vậy, ở đất nước này, đến những người già khó tính nhất cũng phải hài lòng với cuộc sống. Thủy Điển đạt điểm an toàn là 7,3/10 điểm, điểm tự do dân sự là 9,4/10 điểm và điểm về các hình thức giao thông công cộng luôn có sẵn là 6,5/10 điểm.
Thụy Điển cũng xếp hạng rất cao tại các lĩnh vực bảo vệ an toàn cho thu nhập người dân, với phạm vi bảo hiểm thu nhập hưu trí lên tới 100%. Nhờ đó, ở đất nước này, tỷ lệ hộ nghèo mà là những người cao tuổi chỉ ở mức 5,3%, thấp hơn hẳn 3% so với mức trung bình trong khu vực.
Đến Thụy Điển không cần lo biết tiếng địa phương, vì người Thụy Điển nói tiếng Anh “siêu” giỏi
Người Thụy Điển nói tiếng Anh, phải nói là rất rất tốt, chỉ thua mỗi những người đến từ Hà Lan hay Đan Mạch. Thậm chí nhiều người khi nghe người Thụy Điển nói tiếng Anh còn nói đùa rằng: “Thụy Điển nằm ở phần nào của nước Anh ?”
Có được điều này là do ở Thụy Điển trong khoảng 40 năm qua, Tiếng Anh đã luôn là một môn học bắt buộc trong suốt quá trình tiểu học và trung học của học sinh. Các phương tiện truyền thông cũng rất ưu tiên tiếng Anh qua một loạt các kênh, chương trình bằng tiếng Anh.
Vì thế, không khó hiểu khi thấy Tiếng Anh là thế mạnh của người Thụy Điển, đồng thời cũng là một yếu tố giúp Thụy Điển đánh bại các quốc gia khác về nhiều khía cạnh.
Cuối cùng là điều không ai có thể phủ nhận: Thụy Điển chính là đất nước danh tiếng nhất thế giới
Với tất cả những điều trên, không là khó hiểu khi Bảng xếp hạng danh tiếng RepTrak xếp Thụy Điển đứng đầu bảng trong các quốc gia có danh tiếng tốt nhất trên thế giới, chứ không phải vẫn thường xuyên phải đi marketing hình ảnh của mình thông qua khía cạnh văn hóa như Mỹ, Nhật Bản hay Hàn Quốc.
Điều không thể phủ nhận: Thụy Điển có danh tính quốc gia đứng đầu thế giới
Theo đó, RepTrak đã mô tả Thụy Điển như một chốn đáng sống nhất trên thế giới với không gian sống xanh, nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng kinh tế hợp lý, là một đất nước an toàn cho phụ nữ, có sự minh bạch trong các phương tiện truyền thông và cuối cùng, đơn giản, đó là một đất nước xinh đẹp.
