Khác với quan niệm phương đông về hôn nhân, người Thuỵ Điển phân loại mối quan hệ tình cảm giữa nam nữ dựa trên một góc độ khác, do đó ở Thuỵ Điển tồn tại các hình thức sống chung như : kết hôn, sambo và särbo.
Mỗi hình thức sống chung mang lại cho các người bạn đời một địa vị pháp lý và quyền lợi khác nhau. Trong bài viết này sẽ chủ yếu đề cập đến một khái niệm sống chung giữa nam và nữ tương mới đối với nhiều người Việt Nam được gọi là Sambo.
Có thể nói nôm na cho dễ hiểu theo người Việt Nam đó là hình thức sống thử giữa 2 người yêu nhau.
1. Dưới đây là những điều bạn cần biết về ý nghĩa của việc sống chung trở thành sambo của nhau ở Thụy Điển.
Thuật ngữ sambo được sử dụng để mô tả mối quan hệ giữa nam và nữ ở Thụy Điển sống cùng nhau.
Đó là một dạng rút gọn của tính từ sammanboende (trong đó samma có nghĩa là ‘cùng nhau’ và boende xuất phát từ động từ bo có nghĩa là ‘chung sống’), và tiếng Thụy Điển cũng có thuật ngữ särbo để chỉ các cặp nam nữ sống xa nhau nhưng cũng có mối liên hệ tình cảm như sambo.
Cả hai từ này thường gợi ý về một mối quan hệ nghiêm túc và lâu dài, mặc dù chúng có thể được sử dụng cho các cặp đôi đã bên nhau nhiều tháng hoặc nhiều thập kỷ.
Tùy thuộc vào từng cặp nam nữ, mối quan hệ tình cảm có thể là bước đệm trên con đường tiến tới hôn nhân hoặc li dị : tỷ lệ kết hôn ở Thụy Điển thấp hơn so với nhiều nước châu Âu khác
Ở Thuỵ Điển việc nhiều cặp nam nữ chọn duy trì quan hệ tình cảm nhưng chỉ sống chung mà không kết hôn trong suốt cuộc đời rất phổ biến và bình thường trong lối sống của họ.
Theo quan điểm thuần túy của người Thuỵ Điển hôn nhân cũng không khác hơn so với nhiều quốc gia khác.
Ví dụ: không có khoản khấu trừ thuế cho các cặp vợ chồng đã kết hôn và quy trình xin thị thực cho bạn đời cũng giống nhau cho dù bạn đã kết hôn hay chỉ đơn giản là sống sambo.
Trên thực tế, cuộc sống vợ chồng hay sambo đều giống nhau, nhưng hôn nhân được quy định bởi Bộ luật Hôn nhân (äktenskapsbalk), trong khi mối quan hệ sambo phải tuân theo các quy tắc được quy định trong Đạo luật Chung sống (sambolagen hoặc Đạo luật 2003: 376).
2. Điều này có nghĩa là có một số khác biệt quan trọng cần lưu ý.
Một cuộc hôn nhân phức tạp hơn một chút so với việc chỉ sống chung sambo.
Hôn nhân có thể được tiến hành theo nghi lễ tôn giáo hoặc dân sự, miễn là người làm lễ có giấy đăng ký kết hôn.
Cặp đôi cũng cần phải đăng ký giấy chứng nhận kết hôn và liên hệ trước với Cơ quan thuế Thụy Điển (Skatteverket) để nhận được các giấy tờ chính xác, vì họ sẽ xác nhận rằng các điều kiện cần và đủ theo luật pháp để kết hôn ( Đủ tuổi kết hôn và độc thân).
Một khía cạnh quan trọng khác trong luật Thuỵ Điển là giới tính không quan trọng, cho dù bạn là sambos hay đã kết hôn.
Kể từ năm 2009, các cặp đôi đồng giới đã có thể kết hôn và các quy tắc giống hệt nhau được áp dụng cho các cặp đôi khác giới.
3.Khi tham gia vào một mối quan hệ sambo, điều này có thể xảy ra theo nhiều cách khác nhau.
Nếu bạn chuyển đến Thụy Điển từ một quốc gia khác để sống với bạn đời của mình (cho dù họ có phải là người Thụy Điển hay không), bạn sẽ cần phải đăng ký điều này với Skatteverket khi đến nơi.
Nếu bạn đang di chuyển hoặc hy vọng chuyển từ bên ngoài EU, có thể sẽ ngạc nhiên khi biết rằng việc bạn đã kết hôn hay chưa cũng không có gì khác biệt đối với việc đủ điều kiện xin thị thực để chuyển đến Thụy Điển.
Thay vào đó, tiêu chí quan trọng là liệu bạn đã từng sống cùng nhau hay chưa, hoặc liệu bạn có chuyển đến Thụy Điển để sống cùng nhau hay không.
Các cặp đôi chuyển đến sống cùng nhau khi cả hai người đã sống ở Thụy Điển không cần phải đăng ký tình trạng sambo của họ theo bất kỳ cách đặc biệt nào: chỉ cần sống cùng nhau trong một mối quan hệ (thường là lâu hơn sáu tháng) và đăng ký thường trú cùng 1 địa chỉ nhà , về cơ bản có nghĩa là chia sẻ trách nhiệm bảo quản tài sản và chia sẻ một số chi phí gia đình.
Nhưng một sambo có các quyền khác so với một người ở chung (một người sống chung không có tình yêu, hoặc bạn chia phòng / bạn cùng nhà), và về mặt pháp lý, tình trạng này nằm ở đâu đó giữa một người bạn tình và vợ chồng.
Có một số quyền chỉ dành riêng cho các cặp vợ chồng đã kết hôn chứ không phải sambos, và hầu hết các quyền này được áp dụng sau khi mối quan hệ tan vỡ (cho dù ly hôn hoặc ly thân) hoặc người vợ/chồng qua đời.
Khi một cặp vợ chồng tiến hành ly hôn, họ phải đợi trong thời gian sáu tháng để hoà giải nếu một hoặc cả hai bên có con hoặc nếu một người không muốn xin ly hôn.
Sau đó, tài sản chung được chia đều, bao gồm rất nhiều thứ từ tài sản là ô tô đến tài khoản ngân hàng, nếu mua thì cả hai cùng chia.
Đây là trường hợp bất kể mỗi đối tác đã trả bao nhiêu cho tài sản hoặc tỷ lệ sở hữu của mỗi đối tác.
4.Nếu một đối tác giữ tài sản, thì họ phải trả cho đối tác kia 50 phần trăm giá trị thị trường (không phải giá gốc).
Đối với sambos, ‘tài sản chung’ cũng được chia theo tỷ lệ 50:50 nếu mối quan hệ tan vỡ, nhưng điều này thường chỉ bao gồm nhà và đồ gia dụng, nếu chúng được mua để sử dụng chung chứ không phải những thứ như ô tô, nhà mùa hè hoặc ngân hàng cũng như các tài khoản.
Điều này có nghĩa là nó sẽ không áp dụng nếu người bạn tình chuyển đến sống chung trong một bất động sản (căn hộ, vila) đã thuộc sở hữu của người kia và hơn thế nữa, nhiều sambos chọn lập Thỏa thuận chung sống (samboavtal) nếu có một số mục nhất định bạn muốn bao gồm hoặc loại trừ cụ thể khỏi danh sách tài sản chung.
Ví dụ, nếu một người trả một phần giá tài sản lớn hơn và muốn tiếp tục có quyền giữ số đó, thì việc ký kết một thỏa thuận chính thức có thể có ý nghĩa.
Thỏa thuận này không cần phải được chứng kiến hoặc đăng ký, nhưng nó có thể là một ý tưởng hay để ngăn chặn bất kỳ tranh chấp nào trong tương lai. Lưu ý rằng bất kỳ thỏa thuận nào cũng trở nên vô hiệu nếu sau này bạn kết hôn vì sau đó, Bộ luật Hôn nhân được áp dụng.
Theo Bộ luật Thừa kế, vợ / chồng và những người sống chung / sambo có các quyền khác nhau nếu người bạn đời của họ qua đời.
Vì lý do này, các sambo có thể muốn lập một di chúc quy định những gì họ muốn người bạn đời của mình thừa kế.
Một ví dụ nổi tiếng về lý do tại sao điều này có thể quan trọng là xung đột giữa đối tác của tác giả Stieg Larsson, Eva Gabrielsson, và gia đình của Larsson, những người thân được pháp luật bảo vệ tự động thừa kế tài sản của ông sau khi ông qua đời.
Điều này đã dẫn đến một cuộc tranh chấp pháp lý kéo dài về những tài sản này và đặc biệt là bản quyền sở hữu trí tuệ của anh ấy.
Một điểm khác nữa giữa sambos và các cặp vợ chồng đã kết hôn là nếu một cặp vợ chồng có con là: người mẹ đương nhiên được trao quyền nuôi con khi sinh ra, và ở các cặp vợ chồng, điều này cũng áp dụng cho người cha.
Nếu một cặp vợ chồng sambo có với nhau một đứa con và muốn chia sẻ quyền nuôi con, thì người cha phải thừa nhận tư cách làm cha một cách hợp pháp và cặp đôi này phải nộp đơn xin chia sẻ quyền nuôi con.
Quyết định kết hôn hay vẫn như sambos là sự lựa chọn cá nhân của mỗi cặp nam nữ, vì vậy điều quan trọng là cả hai đối tác đều nhận thức được quyền của họ trong mỗi tình huống và thực hiện bất kỳ bước cần thiết nào (chẳng hạn như di chúc chung hoặc thỏa thuận chung sống) để bảo vệ tương lai của họ.
